روانشناسی

یکی از بزرگترین مشکلات اغلب کشورها در عصر امروز، پدیده سوء مصرف مواد است که بطور مستقیم و غیر مستقیم، کوتاه مدت و بلند مدت، کیفیت زندگی ساکنین آن ها را تحت الشعاع قرار داده است. دسته بندی ها مختلفی از نوع مواد اعتیاد آور، نحوه مصرف مواد و انواع اثرات جسمی و روانی آنها ارایه شده است. یکی از این دسته بندی ها مربوط به الگوی مصرف مواد مخدر است.

     به طور کلی تغییرات الگوی مصرف مواد را می توان از سه منظر تغییر سن شروع مصرف مواد، تغییر نوع ماده مصرفی، تغییر نحوه مصرف مواد مورد بررسی قرار داد.

     تغییر نوع ماده مصرفی از افیونی ها مانند تریاک، شیره و هروئین به سمت محرک ها مانند شیشه یکی از چالش های مهم جامعه مبارزه با مواد مخدر در ایران محسوب می شود. اگر چه امار های دقیق و مدونی در مورد میزان مصرف محرک ها، نحوه تولید، میزان تولید و میزان آسیب های ناشی از آنها در کشور وجود ندارد، با این حال گزارش های متخصصان ترک اعتیاد و منابع انتظامی تا حدودی می توانند دیدگاه قابل قبولی برای این معظل به ما ارایه دهند. به طوری که حدود 26 درصد از جمعیت معتادین، معتاد به مواد صنعتی هستند که آمار بالایی است و متاسفانه روز به روز در حال افزایش است( نیک آذین، 1394).

 به طور کلی تغییرات مربوط به نوع ماده مصرفی را می توان از چند منظر مورد بررسی قرار داد:

1.ضعف در آگاهی و رشد باورهای غلط

باور های غلط در مورد مواد محرک صنعتی مانند شیشه را می توان به صورت زیر دسته بندی کرد:

الف: باور غلط شیشه حاوی مرفین نیست، پس  اعتیاد  ندارد و مصرف آن باعث اعتیاد نمی شود:

     واقعیت اینست که شیشه یک ماده محرک بسیار اعتیاد آور است بطوریکه در بسیاری از مقالات پزشکی قدرت اعتیاد زایی آنرا بیشتر از مواد محرکی مانند کوکائین می دانند. حقیقت آن است که بسیاری از معتادین مصرف‌کننده شیشه با همین انگیزه اقدام به مصرف نموده و یکبار مصرف سبب ایجاد تمایل و احساس مثبت برای ادامه مصرف در آنان شده که موجبات وابستگی روانی به اینگونه مواد را در آنان فراهم نموده است.

ب: باور غلط پایین بودن آسیب های ناشی از مصرف مواد صنعتی و شیمیایی

     تبلیغات سوء در جهان به گونه ای است که وانمود می شود، آسیب های ناشی از مصرف مواد صنعتی و شیمیایی به میزان قابل ملاحظه ای کمتر از انواع موادمخدر طبیعی (افیونی ) است و مصرف مواد شیمیایی خطری برای سلامتی افراد ندارد. پژوهش ها نشان داده است که آثار سوء ناشی از مصرف مواد صنعتی و شیمیایی به مراتب بالاتر از آثار موادمخدر طبیعی است و خسارت های شدید روانی در ابعاد مختلف، خط بطلان بر این تبلیغات دروغین کشیده است.

ج: ایجاد انرژی مضاعف به واسطه مصرف مواد صنعتی و شیمیایی:

      عده ای بر این باورند که مصرف مواد صنعتی سبب احساس شعف و شادمانی و انرژی مضاعف خواهد گردید. باید یادآور شد که مصرف مواد صنعتی سبب ایجاد توهم در ذهن و بروز لطمه به سیستم اعصاب مرکزی مغز خواهد شد. بنابراین بیمار مغزی نمی تواند با احساس شعف و ... روبرو گردد.

د:  افزایش قوای جنسی ناشی از مصرف مواد صنعتی و شیمیایی:

      تبلیغات مسموم در جامعه دلالت بر این موضوع دارد که مصرف مواد صنعتی سبب افزایش قوای جنسی خواهد شد. در حالی که نتایج بررسی های صورت پذیرفته ، حکایت از آن دارد که در دراز مدت همزمان با وابستگی روانی به مو اد صنعتی، میل جنسی در مصرف کننده را کاهش می دهد و سبب تضعیف قوای جنسی خواهد شد.

ه: آرامش، افزایش تمرکز و خلاقیت ناشی از مصرف مواد صنعتی شیمیایی:

     دسته ای از مصرف کنندگان مواد صنعتی و شیمیایی اظهار می دارند که مصرف مواد صنعتی سبب افزایش (مصنوعی) هوشیاری، خلاقیت، بهبود کارایی خواهد شد. باید یادآور گردید که مصرف این گونه مواد و بروز وابستگی های روحی و روانی برای مصارف مجدد، سبب روان پریشی (جنون) و آشفتگی های ذهنی در مصرف کنندگان گردیده است.

و: باورغلط مصرف شیشه باعث مثبت شدن آزمایش اعتیاد نمی شود:

     بسیاری از سوداگران مواد و مصرف کنندگان شیشه اینگونه تبلیغ می کنند و بر این باورند که مصرف شیشه با انجام آزمایش مشخص نمی شود، در حالیکه واقعیت این است که انجام آزمایش شیشه  استفاده از کیت های مخصوص متامفتامین ها بصورت کاملاً دقیق و اختصاصی قابل انجام می باشد و با انجام این آزمایش دقیقاً نوع ماده مصرفی مشخص خواهد شد

     همچنین سوداگران مرگ، با عناوین عوام ‌فریبی چون «عامل افزایش توان جسمی»،« داروی ترک اعتیاد به مخدرها »،  «داروی محرکه جنسی» ، «عامل زیبایی و تناسب اندام» و بسیاری موارد دیگر، برای عرضه این ماده در جامعه تبلیغ  می نمایند.

ز: باور غلط شیشه موجب لاغری و زیبایی پوست می شود:

     ارایه شیشه و مواد مخدر صنعتی در قالب قرص های لاغری و غیره در آرایشگاه ها و مراکز ورزشی زنانه ناشی از همین باور اشتباه می باشد. شیشه فعالیت سیستم عصبی را افزایش داده و این ماده موجب بالا رفتن حس هوشیاری و سرخوشی می شود و سپس با همان شدتی که فرد را به اوج رسانده به همان سرعت فرد را به زمین می کوبد و موجب بروز افسردگی، خستگی شدید و ناتوانی می شود. از اثرات منفی دیگر شیشه می توان احساس رخوت، شل شدن عضلات صورت، ضعیف شدن تنفس، افزایش ضربان قلب، کاهش اشتها، یبوست و تهوع نام برد. موادمخدر باعث تغییر رنگ روی افراد می شود و متاسفانه لاغر شدن دلیلی است که برخی از دختران و زنان به مصرف این ماده روی می آورند. شیشه بر خلاف نظرات افراد که اعتیاد نمی آورد شدیداً موجب وابستگی فرد به آن می شود و فرد بعد از هر با استفاده ولع بیشتری به مصرف آن پیدا می کند( نیک آذین، 1394).

2.تغییرات مربوط به قیمت

     تغییرات مربوط به قیمت دومین عامل در جهت گیری به سمت مواد محرک می باشد. افزایش تولید مخدر در کشورهای همسایه بر بازار مخدرها تاثیر گذاشته به نحوی که در بازار مواد مخدر از عمده تا خرده فروش کاهش قیمت را مشاهده می کنیم به نحوی که قیمت هروئین و شیشه با کاهش زیادی روبرو شده است.

 تغییرات مربوط به قیمت مواد مخدر

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

3.در دسترس بودن مواد محرک

     ارزان بودن، فراوان بودن، سهولت مصرف، شایعات دروغ در مورد شیشه باعث افزایش مصرف آن در جامعه شده است. به علت سود آور بودن این ماده مخدر، مافیای مواد مخدر به خاطر تغییر الگوی مصرف مواد از مواد سنتی به روان‌گردان‌های صنعتی، شیشه را وارد بازار کرده که تولید آن به سادگی در یک فضای 4 تا 6 متری ممکن است. جالب است بدانید لوله ‌باز‌کن‌ها و دارو‌های روانگردان از اجزای اصلی شیشه است. بین شیشه‌ای که در داخل ایران تولید می‌شود و شیشه‌ای که در خارج از ایران تولید می‌شود و به شیشه تایلندی معروف است تفاوت بسیار زیادی وجود دارد، زیرا شیشه‌ای که در داخل ایران تولید می‌شود 85 درصد تقلبی بوده و باعث بروز بیماری‌های مغزی و عصبی و حتی مرگ می‌شود. شیشه داخل ایران از قرص‌های روان‌گردان با افزودن اسیدهای مختلف در آشپزخانه تولید می‌شود اما شیشه‌های خارجی مانند شیشه‌های تایلندی یا فیلیپینی معمولاً از آمفیتامین‌ها یا متاآمفیتامین یا کتاآمفیتامین تولید می‌شود. قبلاً زمان دسترسی به شیشه در تهران و ایران 15 دقیقه بود اما بعد از گسترش مبارزات پلیس این زمان به یک ساعت افزایش پیدا کرده است( نیک آذین، 1394).